2006 Herinrichting Boterhuispolder

Binnenkort presenteert de gemeente Leiderdorp een herinrichtingsplan voor de Boterhuispolder De polder ongemoeid laten is hierbij volgens de gemeente geen optie. De gemeente streeft met de herinrichting de polder open en groen te houden; de aanleg van een golfbaan in het gebied, dat begrensd wordt door de Nieuwe Weg en N445 ziet het college daarbij als een wenkend perspectief. Op deze manier zou van bebouwing nooit meer sprake kunnen zijn.

De Boterpolder in detail

Daartoe nemen we de Boterhuispolder eens onder de loep. De Boterhuispolder is een unieke veenweidepolder gelegen ten noorden van Leiderdorp, omgeven door Dwarswatering, de Zijl, de Zijp, het Achtergat, de Stroomsloot en de Leysloot. Door de bouw van de wijk de Leyhof in de Boterhuispolder vormt de N445 de zuidgrens van het poldergebied. De polder dankt zijn naam aan een aloude woning aan de Zijl die vroeger het Butterhuis en thans nog het Boterhuis heet. Het functioneerde als Boterwaag, waar de boerenboter uit het gebied werd gekeurd voor die naar de markt in Leiden werd gevaren.
De polder is uniek om zijn cultuurhistorische- en zijn natuurwaarden. Kenmerkend voor het veenweidepolderlandschap is de openheid en het groene, waterrijke karakter, dat nauw samenhangt met het agrarisch gebruik van het gebied. Het gebied maakt onderdeel uit van de Ecologisch Hoofdstructuur (EHS) en is een Belvedèregebied. Het beleid van de Nota Belvedère is gericht op het instandhouden en ontwikkelen van de cultuurhistorische identiteit. Ook in het streekplan Zuid-Holland West (2003) heeft het een beschermde status: de polder valt buiten de rode contouren hetgeen betekent dat er niet gebouwd mag worden.

Wat is de waarde van bescherming?

Ondanks de hoge beleidsbescherming van de Boterhuispolder overweegt de gemeente Leiderdorp anno 2006 de aanleg van een golfbaan, terwijl de Dienst Landelijk Gebied in 2004 al schrijft: ” De Golfvereniging Leiderdorp heeft de wens om een groot golfterrein te ontwikkelen in de Boterhuispolder. Het golfterrein zou leiden tot grote aanpassingen van de veenweidestructuur. (drooglegging moet groter worden; de inrichting wordt anders en intensiever” . En verder:” De Boterhuispolder is geen voor de hand liggende plek om een golfbaan te beginnen”. Is dit rapport, nota bene geschreven in opdracht van de gemeente Leiderdorp, dan voor niets geschreven?

De gemeente Leiderdorp meent met de aanleg van een golfbaan bebouwing van de Boterhuispolder tegen te gaan en de dorpsrand mooi groen te houden. De Boterhuispolder ligt in de gemeenten Teylingen en Leiderdorp. Voor het Leiderdorpse deel van de polder beslist de gemeente Leiderdorp over eventuele bouwplannen, dus moet de golfbaan er komen om de eigen bouwdrift tegen te gaan? De Provincie is tot nu toe altijd mordicus tegen ontwikkeling van de Boterhuispolder geweest. Maar mocht ooit Rijk of Provincie van mening veranderen en de Boterhuispolder geheel of gedeeltelijk tot bouwlocatie aanwijzen, dan zal een golfbaan daar geen verandering in brengen.

De aanleg van een golfbaan is de wens van de Golfvereniging Leiderdorp, waaraan de gemeente tegemoet wil komen. Daarbij wordt even ‘vergeten’ dat de Boterhuispolder zich niet leent voor de aanleg van een golfbaan (DLG, 2004).

Is deze golfbaan voldoende natuurlijk aan te leggen?

Een golfbaan heeft toch gauw een oppervlakte van 50 hectare; wordt de golfbaan op een natuurvriendelijk verantwoorde manier aangelegd, dan is minimaal 20 hectare extra nodig. Moet de golfbaan vervolgens ook nog voldoen aan de recreatieve doelen van wandelen en fietsen dan is nog eens 10 hectare nodig. De buitenruimte van een golfbaan wordt vaak aangelegd met bomen, struiken en hagen.(van Apeldoorn, de Boer, 2006). In principe kan een dergelijke golfbaan er prachtig uitzien. Voor de Boterhuispolder echter is de ruimte in het gebied tussen de Nieuwe Weg en de N445 van 40 hectare te klein voor de aanleg van een golfbaan met natuurontwikkeling en recreatieve doeleinden. Belangrijker nog, is dat een golfbaan een negatief effect heeft op de kwetsbare weidevogels, met name de grutto. Deze worden onherroepelijk verjaagd, ten gunste van vogels als merels, vinken, roodborst etc, die oorspronkelijk niet thuis horen in een veenweidegebied!
Het verlies aan biotoop voor weidevogels zal dan gecompenseerd moeten worden conform de provinciale richtlijnen voor het compensatie beginsel. Maar waar wil men compenseren? In het plangebied Ade wordt ook al compensatie weidevogelgebied gebied gezocht, waarbij de Boterhuispolder als optie wordt genoemd voor eventuele compensatie (DLG, 2006).

Herinrichting op zich is vanuit meerdere oogpunten zeker te verdedigen. Herinrichting van de Boterhuispolder zou zonder golfbaan moeten plaats vinden, waarbij de veenweidepolder met unieke flora en fauna zoveel mogelijk met rust wordt gelaten. De Boterhuispolder kent zeer hoge dichtheden aan weidevogels (kievit, grutto, tureluur, scholekster). Ontwikkeling van een omvangrijk wandel- en fietspadennet in de polder is niet gewenst omdat daarmee verstoring optreedt van weidevogels (biotopen van rode lijst soorten). “Deze verstoring is het grootst bij verharde fietspaden en hangt samen met de hoeveelheid geluid en het aantal verkeersbewegingen. De gevoeligheid van weidevogelsoorten voor verstoring verschilt, waarbij bijvoorbeeld de grutto (rode lijst soort) veel gevoeliger is dan een algemene soort als de scholekster. Uit onderzoek blijkt dat binnen een verstoringzone van 100 meter vanaf een fietspad geen optimaal habitat (effect: afname habitatkwaliteit) meer aanwezig is” (DLG, 2006).

Om toch tegemoet te komen aan de toenemende recreatieve druk vanuit de omliggende gemeenten Leiden en Leiderdorp zou gedacht kunnen worden om het gebied tussen de Nieuwe weg en de N445 wel meer toegankelijk te maken door middel van een wandelpad. Het overige deel van de polder zou aan de randen voorzien kunnen worden van educatieve elementen (vogelhut, informatieborden etc.) desnoods met de aanleg van een wandelpad, zodanig dat het hart van de polder met rust wordt gelaten.

Samenvatting

Cultuurhistorische waarden maken tezamen met de natuurwaarden de Boterhuispolder tot een unieke polder die beschermt zou moeten worden voor ons nageslacht. Aantasting van de Boterhuispolder door bebouwing of door de aanleg van een golfbaan betekent een onomkeerbare vernietiging van een buitengewoon waardevol gebied.

Bovendien is deze polder een onderdeel van de Aangepaste Landinrichting voor het Adegebied. Deze impuls voor de hele streek omvat niet alleen compensatiemaatregelen voor de HSL en A4, maar heeft ook invloed op de kwaliteit van het agrarische bedrijf en de ruimte voor natuur en recreatie.
De gemeente Leiderdorp heeft dit plan niet ondertekend, maar velen vinden dat aan zo'n gebaar niet ontleend kan worden om een door Rijk en Provincie Zuid-Holland gedragen plan te negeren.